25.12.06

Hennie en Har wensen iedereen ...

De geschiedenis van de Kerst- en Nieuwjaarswens:
Vorsten en hoge geestelijken stuurden elkaar in de vijftiende eeuw nieuwjaarsbrieven. Daarin beschreven ze wat er het jaar daarvoor allemaal was gebeurd en wensten ze de ander een voorspoedig nieuwjaar. Gewone mensen schreven geen brieven. Dat is niet gek, want bijna niemand kon lezen en schrijven. Kerstkaarten bestonden in deze tijd nog niet.
Later, in de zestiende en zeventiende eeuw stuurden ook rijke burgers hun vrienden en familie nieuwjaarsbrieven. Bij die brief deden ze dan vaak een prentje met een korte spreuk. Bijvoorbeeld van het kindje Jezus dat het nieuwe jaar aankondigde.
De gewoonte om nieuwjaarsbrieven te schrijven, breidde zich in de achttiende en negentiende eeuw verder uit. Als de geadresseerde in de buurt woonde, bezorgde je de brief op 1 januari zelf. Mensen besteedden steeds meer aandacht aan de brief. Van een simpel stuk papier ontwikkelde hij zich langzaam tot een rijk versierd kunstwerkje. De nieuwjaarsbrief hoorde in de negentiende eeuw bij de dingen die lieten zien dat je net en beschaafd was.
De gewoonte kerstwensen te versturen, is in Nederland na de Tweede Wereldoorlog ontstaan. Pas sinds ongeveer 1950 wensen we elkaar naast een gelukkig nieuwjaar ook een prettige, fijne of zalige kerst. Tegenwoordig zenden steeds meer mensen hun beste wensen via het internet. Toch sturen Nederlanders elkaar ieder jaar nog zo'n tweehonderd miljoen kerst- en nieuwjaarskaarten met de gewone post.

Nieuwjaarsbrief uit 1948

Tijdens de lagere schooltijd schreef je in december een nieuwjaarsbrief. Eerst moest je zo'n brief gaan kopen bij Beijnsberger . Hij was nogal duur, 25 cent. Een heel bedrag in die tijd. Er zat een soort glitter op het papier. De meester schreef een wens op het bord. Jij schreef dat zo mooi mogelijk over en liefst ook nog zonder fouten. Wij, de leerlingen, hadden toen allemaal een compleet gezin. Scheiden, dat deden ze in de dorpen niet. Iedereen begon de brief met 'Lieve Ouders'. Op nieuwjaarsdag las je de brief voor. Je was wel wat zenuwachtig. Zouden ze het een mooie brief vinden? En jawel hoor: Good gedoan, jungke, hie hubse eine gulje, neet verleeze en sjtraks gaon we nao opa en oma om die auch zaalig nuujaor te winse. Ik vraag me nu af, waar die brieven gebleven zijn. Volgens mij bewaarden ze in die tijd bijna niets. Jammer!

Uit-> mijn Levensloop: De 40-er jaren.